روستای دهشیخ سندی دیگر بر مهاجرت گسترده مردم رودبار زمین + تصویر

روستای دهشیخسندی دیگر بر مهاجرت گسترده مردم رودبار زمین + تصویر

در گذشته درمورد علل ، چگونگی و کیفیت مهاجرت مردم رودبار زمین به اختصار شرح دادیم که موردتوجه دوستان زیادی قرار گرفت و از همه عزیزان بخاطر همراهیشون تشکر می کنم.

همانطور کهگفتیم بسیاری از مردم رودبار زمین به دلایلی همچون: خشکسالی، جنگ و شیوع بیماریهای واگیر و برخی هم بدلیل اشتغال و یا مهاجرت به سرزمین هایی با موقعیت متفاوتمهاجرت کردند که هر طایفه انگیزه خاص خود را داشت که نمی شود یک دلیل را دلیل اصلیاین مهاجرت عنوان نمود.

مهاجرت مردمرودبار زمین بیشتر از شرق به سمت غرب بوده که در حاشیه خلیج فارس گروه های مختلفحرکت خود را ادامه دادند که تمام این انگیزه ها از جمله علت، مسیر، ست گاه هایموقت و دائمی دلایل خاص خود را دارند که در آینده به چند مورد دیگراشاره خواهیمکرد.

یکی از اینمقاصد روستای ده شیخ است، این روستا در جنوب کرمان واقع شده است اما در روستاهایاطراف آن مردم بلوچکاره زندگی نمی کنند، این روستا در شهرستان ارزوییه استان کرمانمی باشد، روستایی کوچک که لهجه بلوچکاره ای و فرهنگ متفاوت، آن را از روستاهایدیگر متمایز می کند. آنها اصالت خود را با توجه به گذشت سالها از آن مهاجرت حفظنموده و خود را بلوچکاره و اصلاتا رودباری می دانند.

البته نکتهجالبی که بعد از تحقیق در پیرامون اهالی این روستا مورد توجه ما بود زمان مهاجرتآنها می باشد، در گذشته می پنداشتم که رودباری ها در زمان جنگ جهانی اول و دواجرت گسترده خود را آغاز کرده اند که پس از مصاحبه با یکی از اهالی روستای دهشیخمتوجه شدیم که از حدود 500 سال پیش این مهاجرت گسترده آغاز گردیده است.

سوال های زیادیپیرامون این روستا وجود دارد که به چند مورد از آنها طی مصاحبه با یکی از اهالیروستا(نیما نبوی) پاسخ خواهیم داد.

1-      علت این مهاجرتچه بوده است؟

علت مهاجرت اینروستا هم می تواند دلایل زیادی داشته باشد که از جمله: خشکسالی، جنگ های قبیله ای، امنیت، شیوع بیماری های واگیر و که بخاطر مکتوب نشدن تارخ روستا کاملاهویدا نبوده و چیزی که مشخص است سرزمین فعلی از حاصلخیزی مطلوبی برخوردار بوده وبه دلیل شغل اولیه مهاجرین که گله داری بوده آنجا را برای اقامت دائم مناسبدانستند.

2-  در حالحاظر این روستا بر اساس تقسیم کشوری جزء کدام شهر ستان و استان می باشد؟

تا قبل ازانقلاب جز هرمزگان و حاجی آباد بود ولی بعد  در  تقسیمات کشوری جزءاستان کرمان شد و در حال حاضر جز شهرستان ارزوییه کرمانه ، دهشیخ واقع در جنوبغربی  استان کرمان و شمال شرق استان هرمزگان واقع شده است و آخرین روستا حوزهاستحفاظی استان کرمان محسوب می شود بعد از دهشیخ منتهی  می شود به روستا های شمیل - آشکارا - جایین که جز شهرستان حاجی آباد استان هرمزگان می باشند.

3 – اولینمهاجرین این روستا چه کسانی بودند؟

سه برادر بودندکه از مالداران( صاحبان گله های دام) رودبار بودند و یکی از این برادرها به نام ملاکریم داد رودباری که  با همراهان زیادی که داشته از جمله یکی از برادرانششروع به مهاجرت می کنند و در مسیر مهاجرتشان به منطقه که اکنون به نام دهشیخ است و ما بین شمیل حاجی آباد هرمزگان و ارزوییهکرمان قرار دارد و به دلیل منطقه حاصلخیزی که داشته اقامت می کنند و تا نسلها آنجامی مانند و زندگی می کنند ، که شجره نامه آنها به این شرح است:  بعد از ملاکریم داد رودباری ،ملا علیرضا رودباری و بعد کربلایی الطاف نبویو بعد کربلایی محمدعلی نبوی و بعد مهدی نبوی و بعد نیما نبویکه بنده هستم و از اجداد ملاکریم داد رودباری هستیم که شش نسل است که در این روستااقامت داریم و حدود 400 تا 500 سال می شود که از رودبار مهاجرت نموده ایم.

البته ملا کریم دادبه غیر از ملا علیرضا بچه های دیگه هم داشته مثل ملا علی کلانتر(کلانتر وقتروستای ده شیخ بوده و به همین دلیل لقب کلانتر را به او داده اند) و همچنینکربلایی الطاف نبوی هم فرزندان دیگری داشته فرزند اولش :کربلایی محمد علیبعد کربلایی فاطمه، و از زن دیگرش ،حسن،ملا حسین ،علی محمد،این رو گفتم که بدونین فقط من از شاخه ی ملا علیرضا- کربلایی الطاف- کربلایی محمدعلی و مهدی نبوی هست.

جالباینجاست با وجود  گذشت قریب به ۴۰۰سال پیش بعد از مهاجرت ملاکریم داد هنوز کههنوزاست مردم دهشیخ به گویش رودباری (بلوچکاره ای) صحبت می کنند و آداب و رسومشانحفظ شده گرچه متاسفانه به دلیل مهاجرت دهشیخیها به بندر عباس و شهرهای توسعه یافتهطی ۶دهه زبانشان دچار تحریف و کاستی شده ولی هنوز هم به زبان رودباری تکلم دارند .

نکته دیگر وسوال بی جواب بنده این است که در ابتدای امر ملا کریم داد به همراه یکی از برادراشمهاجرت را آغاز نموده اند اما برادر ایشان مسیر مهاجرت را ادامه می دهد و هیچ کساز مقصد آن مطلع نیست و امیدوارم که از طریق این وبلاگ با دیگر عمو زاده های خودآشنا شوم.

فامیلی اکثر دهشیخیها : نبوی، انصاری زاده ، انصاری پور، علیشاه پوری ،پرموزه که انصاری ها و نبوی ها با هم عمو زاده اند و علیشاه پوری ها و پرموزه ها همجدا با هم عمو زاده محسوب می شوند.

 (نمونه ای از یک سنگ قبر که نشان میدهد اصالت مردم دهشیخ به رودبارزمین تعلق دارد)

4- آیا رودباریهای دهشیخ و شهر لنگه با هم رابطه خویشاوندی دارند؟

با توجه بهاینکه شروع مهاجرت رودباریهای لنگه با مهاجرت ملا کریم داد یکی بوده حدس میزنم کهدهشیخیها با رودباریهای لنگه از یک طائفه اند. البته این در حد یک حدس است.

5- بلوچکاره هادر دیگر شهرستان ها از جمله : کهنوج، بشاگرد، رودان، جیرفت و وجود دارند آیامطمئنی که شما اصالتی رودباری دارید؟

ما از آنجاییفهمیدیم  که طوائفی در رودبار داریم،  قریب به ۵۰ سال پیش شخصی به نام درویش رودباری که اون هم مقیم روستایی بنام دره شور که قسمتی ازشهرستان فاریاب استان کرمان می باشد و الآن هم در بندرعباس ست داره به وصیتمادربزرگش که بهش گفته بود ما طائفه ایی داریم که چند قرن پیش مهاجرت کردند بهروستایی به نام دهشیخ ست دارند، درویش رودباری کنجکاو می شه و شروع به پیداکردن عمو زاده های خودش میکنه همینجور آدرس از این و اون می گیره تا میرسه بهروستای دهشیخ و میره خودشو به کربلایی محمدعلی نبوی پدربزرگ ‌بنده معرفی میکنه واز اونجا زمینه برای رفت و آمد بین دهشیخیها و خانواده درویش فراهم‌ می شود .

6- چرا اسم اینروستا را دهشیخ گذاشتند؟

 دلیل نامگذاری دهشیخ این بوده که مردم رودباری که به دهشیخمهاجرت کردند همه سواد دار و ملا زاده و ملاهایی بودند که در مکتب درس می دادند بههمین خاطر اسمش رو ملا کریم داد گذاشت ده شیخ و باعث افتخاره در ۵۰۰ سالپیش که مردم چندان به سواد اهمیت نمی داند و خوندن و نوشتن بلد نبودند گروهی ازمردم رودبار سواد داشتند و این تمدن بالای مردم بلوچکاره رودبار رو میرسونه .

7 – آیا درروستای دهشیخ آثار تمدنی هم وجود دارد؟

در دهشیخ آثارباستانی زیادی هست از جمله از این آثار باستانی ها خانه هایی مربوط بهزرتشتیان(چهار طاق) که از دوره ی ساسانیان است که نشون میده در اون منطقه تمدنوجود داشته ولی متاسفانه میراث فرهنگی هیچ توجهی به این بنا ها نداره و در حالنابودیند، در 5 کیلومتری دهشیخ آب گم وجود دارد و بقایای یک قنات قدیمی نیز هنوزمشهود است.

و یکی دیگر از بناهایتاریخی دهشیخ قلعه دهشیخه که متاسفانه اون هم بدلیل بی توجهی میراث فرهنگی ففط یک پایهقلعه مونده و اون هم در حال نابودیه.

(بنای چهار طاق عبادتگاه زرتشتایان بجا مانده از عهد ساسانی)

8- آیا با دیگر مهاجرین رودباری آشنایی دارید؟

دربندرعباس محله دوهزار، رودباری های زیادی هستند و محله ای نزدیک به فلکه کشمیری همهستند  که اکثر رودباری ها اونجا ست دارند.

9- شاید مردمروستای دره شور شهرستان فاریاب از نسل دو برادر ملاکریم داد باشند، تحقیقی در اینزمینه کرده اید؟

یکی از برادران ملاکریم در رودبار می ماند ولی معلوم نیست بعدا مهاجرت کرده یا نه، تا زمان مهاجرت ملاکریم داد اون در منطقه رودبار می ماند ولی برادر دیگر که همراه ملاکریم مهاجرت میکنه به مسیر خود ادامه می دهد و شاید از اجداد کسانی باشه که در روستای دره شور مقیمشده اند این هم فقط در حد احتماله

10- من طی تحقیقیکه در پیرامون روستای شما کردم در روستای شما بنایی وجود دارد به نام چهار طاق که اززمان ساسانیان بجا مونده، با توجه به حضور ۵۰۰ساله شما باید مردمی در گذشته در ده شیخزندگی می کردند اطلاعی از این موضوع دارید؟

بله زندگی می کردند، بعد از حضور ملاکریم داد، بین مهاجرین و ساکنین بومی اختلافاتی پیش می آمد و هر چندمدت درگیری های رخ میداد، مردم بومی حضور غریبه ها را بر نمی تافتند، ولی به هر حال چون تعدادمهاجرین رودباری بیشتر بود اونجا شروع به اشتغال زایی کردند و ملا کریم داد در مرطوییه، دهشیخ ، کریم آباد  ، دهنه بالا که مناطقحاصلخیزی دور تا دور دهشیخ بودند شروع به کشت زمین های زراعی و باغ های مرکبات کردو در حال حاضر هم آثاری از آنها در کریم آباد و مرطوییه و دهنه بالا هست ومالکانش همما و بقیه بازماندگان از نسل ملا کریم داد هستیم.

نمیدونم قبل از ملاکریمداد اسم دهشیخ چی بوده ولی میدونم که مردم اونجا زندگی می کردند و تمام نام های دهشیخو دهنه بالا ، کریم آباد و مرطوییه که ملا کریم داد مال و ملک داشت رو خودش انتخابکرده است.

11- چرا مردمدهشیخ به بندرعباس مهاجرت کردند در حالی که مالک زمین های حاصلخیزی بودند؟

در سال ۷۰سیلی دردهشیخ آمد که روستای دهشیخ رو ویران کرد و تمام باغ های مرکبات و خانه های مردم روبرد و مردم خانه های خودشان را در یک کلیومتری دهشیخ قدیم بنا کردند و در حال حاضردر دهشیخ جدید زندگی می کنند و دهشیخ قدیم در حال حاضر به یک منطقه تاریخی و آثار بازماندهخانه های خشتی و گلی در آمده ، باز مانده یک قلعه دهشیخ هم در دهشیخ قدیم واقع شدهاست.

بدلیل آمدن سیل واز بین بردن اکثر مرکبات دهشیخ قدیم و دهنه بالا و بعد از آن هم خشکسالی ،مرکبات دهشیخ، مرطوییه ، کریم آباد ، دهنه بالا نابود شد ،ریش سفیدان نقلمی کنند که در دهشیخ قدیم زمینی به طول ۶ کیلومتر باغ مرکبات بود که حاصل دست رنج ملاکریمداد و ملاعلیرضا و بقیه نوادگان آن بود ولی در حال حاضر فقط قسمتی از مرکبات مرطوییهباقی مانده که ازش استفاده میشه و بدلیل کمبود آب و نبود نیروی انسانی و متخصص نخیلاتدهشیخ قدیم و دهنه بالا و کریم آباد بلا استفاده مانده است.

مادر بزرگم میگفتوقتی سیل اومد مردم همه فرار کردند و به بالای کوه پناه بردند و وقتی برگشتن هیچ چیزاز آبادی نبود ، همچنین میگفت کربلایی محمد علی سالها بعد از ویران شدن مرکبات توسطسیل وقتی به زمین های خشک شده که روزی در اونجا مرکبات زیاد بود نگاه می کرد گریه میکردکه حاصل دست رنج خودش و سه نسل قبلش از دست رفته بود و انقدر روزانه گریه می کرد کهچشمش ضعیف شد.

یکی از دلایل مهاجرتدهشیخیها هم به بندرعباس و دیگر شهرها و روستاهای دیگر آمدن سیل، خشکسالی بعد از سیل، از بین رفتن باغ های مرکبات، نبود اشتغال و تحصیل (در زمان قدیم بعد از حضور ملاکریم داد بدلیل سواد داشتن اولین مکتب خانه در منطقه را بوجود آورد و از همه جا برایتحصیل به دهشیخ می آمدند و همچنین اولین پاسگاه در منطقه دهشیخ احداث شد ، ولی بعداز آمدن سیل بدلیل نبود ملاهای مکتبی و نبود مدرسه و دیگه سواد مکتبی رواج نداشت وهمه به مدرسه میرفتند به شهرهای دیگه مانند بندرعباس مهاجرت کردند.

12- اگر حرفدیگه ای در پیرامون این موضوع دارید که باید اضافه بشه بفرمایید؟

در حال حاضر در دهشیخسه دسته قومیت زندگی می کنند ،یک ‌دسته مردم‌خود دهشیخ که اصالت رودباری دارند که بهدلیل مهاجرت بقیه دهشیخی ها به شهر های توسعه یافته جمعیت بسیار کمی دارند ولی در زمانمراسمات مختلف از جمله تاسوعا و عاشورا و اعیاد مختلف همه دهشیخیها برای بجا آوردنرسومات قدیمی به دهشیخ میاند ، دسته دوم :در زمان قدیم به علت حاصلخیزی مناسب و شهرتآن در منطقه بسیاری از مردم از روستاها ی اطراف برای کار به دهشیخ می امدند و بعد ازگذشت زمان گروهی از آنها هنوز که هنوزه در دهشیخ ساکن هستند و خود را دهشیخی میدانندولی مردم رودباری و الاصل دهشیخ آنها را دهشیخی و رودباری الاصل نمی دانند، دسته سومهم گروهی از عشایر که از ترک زبانان منطقه بافت هستند به دلیل شرایط اقتصادی به یکجانشینی رو آوردند و دیگر ییلاق قشلاق نمی کنند و در دهشیخ ساکن هستند.

(این هم ظرفی است مربوط به ۲۰۰سال پیش که در مراسمات از جمله تاسوعا عاشورا داخلش آب می کردند و قبل از صرف چایی و غذا مرسوم بود این ظرف رو جلوی کل حاضرین میگ رفتند و دست وخودشون رو می شستند و همچنین در مجالس عزاداری تاسوعا عاشورا استکان ها رو  درون این ظرف می ریختند و آب می کشیدن این ظرف از کربلایی الطاف به ما به ارث رسیده است)

(این هم‌ نوعی پارچ از زمان قاجاره که مادر بزرگم میگفت کربلایی محمد علی ، پدربزرگم هر صبح دست و صورت خودش رو با آب این پارچ میشست)

منبع: نیما نبویاز اهالی روستای دهشیخ

داستان شاه سیف الله خان و تفنگچی بلوچکاره

نژاد و تبار مردم شهرستان رودان

طبقات اجتماعی بشاگرد