| ادداشتی از محمد میردادی - دکترای تاریخ |
| از کوهستان کوچ تا بشکارد؛ از بَشکَرد تا بشاگرد |
| پس از ورود سلجوقیان به ایران، قاورد سلجوقی در کرمان ساکن شده و پس از قدرتگیری به فکر توسعه قلمرو به کرانه های خلیج فارس افتاد. |
به گزارش جنوب ایران نیوز، محمد میردادی از تاریخ‌پژوهان مطرح هرمزگان و دارنده دکترای این رشته در یادداشتی آورده است:  کوهستان کوچ و ساکنانش دارای پیشینه درازی در تاریخ ایران هستند. این کوهستان در جنوب شرقی ایران قرار دارد و بر پایه روایات تاریخی و حدود جغرافیایی ذکر شده در نوشته های سده های نخستین اسلامی با کوهستان بشاکرد در شرق استان هرمزگان مطابقت دارد. تمامی منابع جغرافیایی که حدود کوهستان کوچ را ذکر نموده اند درباره این کوهستان چنین می نویسند: حدود این کوهستان از جنوب به دریا و از شمال به حدود جیرفت ، رودان و کوهستان بو غانم ، از شرق به خواش و بیابانی که بین کوچ و مکران است و غرب آن بلوچ و حدود منوجان و هرموز کهنه ختم می شود ( مقدسی 1361، ج2، 694 ؛ ابن فقیه ،1349 ، 20؛ یاقوت حموی ،1995 ،382 ؛ بی‌نا ، 1423 ، 48 ؛ ابن حوقل ، 1938 ، ج2 ، 307 ؛ اسطخری ،1340 ، 141) هرموز کهنه با شهرستان میناب مطابقت دارد و کوهستان بوغانم نام تاریخی کوهستانی بین جیرفت و کوچ است. این حدود با کوهستان بشاکرد مطابقت دارد و هیچ دلیلی برای رد این حدود در منابع تاریخی و جغرافیایی ثبت نشده است. علاوه بر روایات باستانی درباره کوهستان کوچ و اشارات شاهان هخامنشی در کتیبه ها به ساکنان این کوهستان ، شاهنامه فردوسی نیز به این قوم در کنار قوم بلوچ اشاره نموده و بزرگی و شجاعت این دو قوم را ستوده است. برای نخستین بار در کتیبه خشایار شاه در تخت جمشید به قوم آکوفیجیا اشاره شده است.(شارپ،1346، 111) . بنا به عقیده هرتسفلد آکوفاجا به معنی کوهستان آمده که کوفاکا،مردم کوهستان می شود و کوفج از این نام مشتق شده است و نام دیگرکوهستان کوچ ، کوفج است.(به نقل از مستوفی، 1351 ، 4 ) در هنگام یورش اعراب به ایران در سده نخستین اسلامی کرانه های هرمزگان و ناحیه گرمسیرات کرمان(جنوب کرمان ) تا دریا گشوده شد. با مهاجرت ساکنان گذشته آن به دیگر نقاط ، اعراب در خانه های آنها ساکن شده و به کشت و زر پرداختند. (بلاذری، 1337، ج 2، 546) بی خانمانی ایرانیان دیری نپایید و کوچیان ساکن کوهستان برای بیرون راندن اعراب از سرزمین ایران به پا خاستند. 4 سده نخستین اسلامی گرمسیرات کرمان تا کرانه های دریا در حدود هرموز کهنه صحنه درگیری های بلند مدت کوچیان و در ادامه از سده سوم بلوچ ها با اعراب و حکومت های متقارن صفاریان،سامانیان و آل بویه است. در سده 4 هجری کوچیان حاکمان گرمسیرات کرمان و مکران هستند و بر بازرگانی، اقتصاد و ت این منطقه مهم نظارت دارند. (افضل الدین کرمانی، 1356،123) و(محمد بن ابراهیم،1343، 9) پس از ورود سلجوقیان به ایران، قاورد سلجوقی در کرمان ساکن شده و پس از قدرتگیری به فکر توسعه قلمرو به کرانه های خلیج فارس افتاد.در نیمه سده 5 هجری با کشتاری بزرگ و نسل کشی که بیشتر مورخان به آن اشاره نموده اند نام قوم و کوهستان کوچ را از تاریخ ایران حذف نمود. ابوحامد کرمانی، مورخ سده ششم هجری می نویسد: سلطان قاورد پس از فرستادن جاسوسان به محدوده کوچیان و آگاهی از راه ها ،نیروها، بزرگان و سران قوم ؛ پس از آگاهی از جمع شدن همه بزرگان هفت کوه معروف کوچیان به‌سرعت راهی جیرفت شد و در سه شبانه‌روز خود را به کوه بارجان ، مرکز حکومت کوچیان رساند و با غافلگیر کردن آنها تمامی سران و بزرگان و ن و حتی بچه‌های درون گهواره را از دم تیغ گذراند ( ابو حامد کرمانی ، 1326 ، 123 ) پس از کشتار سران قوم شمشیر در ضعفا نهاد و بیشتر این قوم را قتل عام کرد و راهی هرموز کهنه شد. پس از این کشتار از شوکت و بزرگی کوچیان کاسته شد و در سده هفت هجری مورخ دیگر کرمانی می نویسد عده ای از ایشان در کوره راههای کوههای بشکارد و کوههای عمان ساکن هستند.(منشی کرمانی ، 1362 ، 13 ) از این تاریخ دیگر نامی از قوم و کوهستان کوچ ذکر نمی شود و نام قوم و کوهستان از تاریخ مهو می شود و بشکارد نام جدید کوهستان می گردد. از بشکارد تا بشاگرد در هیچ کدام از منابع تاریخی و جغرافیایی از کوهستان بشاکرد به شکل بشاگرد یاد نشده است و این نام برای این کوهستان یک نام بی مسما و بی معنی و بی پایه و اساس است. نام این منطقه در فارسنامه ناصری ، نوشته های تاریخی پیش از آن و لغت نامه دهخدا بَشکَردو یا بَشاکرد است. نکته قابل توجه این است که مصحح کتاب فارسنامه ناصری نام نوشته شده توسط مورخ را بشکرد یا بشاکرد می داند و در زیرنویس یاد می کند اما خود نام بشاگرد را بر می گزیند! هم اکنون نیز هیچ کدام از ساکنان این کوهستان و حتی ساکنان جنوب کرمان، بندرعباس، میناب، جاسک، سیریک، بلوچستان این کوهستان را به نام بشاگرد نمی شناسند بلکه به این کوهستان بشکرد یا بشاکرد و به ساکنان آن بشاکردی می گویند. با توجه به فرهنگ سازی و اهمیت خورده فرهنگ ها و فرهنگ های بومی محلی و جهت حفظ میراث ناملموس نام ها که خود هویت ساز هر منطقه محسوب می شوند درخواست نگارنده بازسازی این نام در نوشته ها و دستورهای یون و رسانه ها می باشد تا این حق کشی به دیگر محرومیت های این مردم شجاع ،قانع ،ایران دوست و بیگانه ستیز افزوده نگردد. محمد میردادی مورخ و پژوهشگر تاریخ جنوب کتابنامه: منشی کرمانی ، ناصرالدین ،(1362)، سمط العلی للحضره العلیا، چاپ دوم،عباس اقبال آشتیانی، تهران: اساطیر. مستوفی ،احمد ، (1351 ) کوچ و بلوچ ، مجله پژوهش های تاریخی، شماره 8 ، 46-60. فردوسی ،ابوالقاسم ،(1378)، شاهنامه ،چاپ چهارم، عبدالله اکبریان راد ،تهران: الهام. بلاذری ، ابوالحسن احمد بن یحیی ،(1337)، فتوح البدان ، تهران: نقره. شارپ ،نارمن ،(1346) فرمانهای شاهنشاهی هخامنشی، چاپ اول ، شیراز . بی نا. بن حامد کرمانی ،افضل الدین ابو حامد احمد ، (1326 )،تاریخ افضل، مهدی بیانی ، تهران: دانشگاه تهران. ابن حوقل ،محمد،(1938) ،صوره الارض ، بیروت: دارالصادر افست لیدن. ابن حوقل، محمد ،(1346) صوره الارض، چاپ اول ، جعفر شعار ، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. ابن خرداذبه ، ابوالقاسم عبیدالله ،(89)، المسالک و الممالک ، بیروت: دارالصادر افست لیدن. اسطخری ، ابواسحق ابراهیم ،(1340 ) مسالک و ممالک ، چاپ اول ، ایرج افشار ، تهران ،بنگاه ترجمه و نشر کتاب. اصطخری ، ابواسحاق ابراهیم ،(2004) ،المسالک و الممالک ، بیروت: دارالصادر. منبع:جنوب ایران نیوز |
داستان شاه سیف الله خان و تفنگچی بلوچکاره
، ,کوهستان ,های ,کوچ ,قوم ,سده ,این کوهستان ,کوهستان کوچ ,و کوهستان ,پس از ,کرانه های ,ایران، قاورد سلجوقی
درباره این سایت